Van Niederösterreich naar Burgenland en Steiermark: op wijnreis door Oostenrijk is een feestje! Want Oostenrijk has it all: loepzuivere, frisse, fruitige, complexe, droge, zoete, stille, mousserende, witte, rode én oranje wijnen. Vaak nog biodynamisch gemaakt ook. Das schmeckt mensch!

Oostenrijk heeft stadswijngaarden in Wenen
Uniek: de stadswijngaarden van Wenen

Stadswijngaarden
Het leuke van een wijntripje in Oostenrijk is dat alle wijnregio’s heel gemakkelijk te bezoeken zijn. Sterker: als je in Wenen uit het vliegtuig stapt, sta je al met één been in de wijngaarden. Geen andere hoofdstad heeft zoveel eigen wijngaarden – en dan ook nog eens van zulke goeie kwaliteit! De inwoners van Wenen zijn er vaak te vinden. In de heuvels is het heerlijk rustig en het uitzicht over de stad en de Donau is fenomenaal. De bekendste heuvel is de Nussberg, waar de biodynamisch werkende Fritz Wieninger verschillende witte druivenrassen heeft aangeplant.

In Oostenrijk staat Welschriesling aangeplant op de Nussberg
Welschriesling is één van de aangeplante druiven op de Nussberg

Typische Weens: Gemischter Satz
Beroemd is Wieninger om zijn Gemischter Satz. Tijdens een rondleiding door de oude familiekelders legt hij uit waarom. Fritz: “Gemischter Satz, ik moest er aanvankelijk niets van hebben! Het was ooit een ‘verzekeringswijn’, om bij rotweer in Oostenrijk toch wat druiven te kunnen oogsten. Gemischter Satz wordt namelijk gemaakt volgens een typisch Weense wijnmakers techniek, waarbij verschillende (en minimaal drie) druivensoorten samen in de wijngaard worden geplant en tegelijk geoogst. Sommige druiven zijn dan rijp, andere onrijp. Zo viel er altijd wat te bottelen.” 

Fritz Wieninger in zijn kelder
Fritz Wieninger in zijn kelder

It’s all in the mix
Fritz wilde niets te maken hebben met die oude traditie. Totdat hij echt lekkere Gemischter Satz proefde: “Ik was meteen verkocht! Het verschil in zuurgraad geeft de wijn een heel eigen smaak. Mijn wijnen zijn altijd droog en licht, maar toch complex door die druivenmix. En mensen zijn er dol op.” Als we later samen met Fritz een hele trits van zijn Gemischter Satz proeven ben ik ook fan! 

Kooptip: Wieninger, Gemischter Satz DAC, 2017 
Aromatisch en sappig met mooie zuren; een echte crowd pleaser. Maximaal 12,5% alcohol en een mix van o.a. chardonnay, riesling, grauburgunder, grüner veltliner, muscat en welschriesling | € 15,95 | Wijnkoperij de Gouden Ton

Drinken bij de boer
Fritz Wieninger wordt ook wel ‘de wijnburgemeester van Wenen’ genoemd, want naast wijn – hij maakt ook fantastische single vinyeardwijnen én heerlijke natuurwijnen (onder het label Weingut Hajszan Neumann) – heeft hij ook een sterrenrestaurant in de stad en een Heurige (spreek uit: hoirieke), een typische wijntaveerne, bovenop op de Nussberg. Drinken bij de boer is in Wenen razend populair. 

Maak je riem maar vast een gaatje losser: in een Heurige zijn de porties niet mals

Grüner Veltliner en Riesling van wereldklasse
Noordelijk van Wenen ligt Kamptal waar we Fred Loimer van Weingut Loimer bezoeken. Hij neemt ons mee naar zijn wijngaarden, een prachtige route langsgroene hellingen met terrassenbouw en kronkelende weggetjes door pittoreske dorpjes. Fred maakt biodynamische Grüner Veltliners en Rieslings van absolute topkwaliteit.

Grüner Veltliner past overal bij
Grüner Veltliner is het paradepaardje van Oostenrijk, ongeveer een derde van alle wijngaarden in het land staat ermee beplant. Het is een wijn die past bij vegetarische gerechten (asperges, groente quiche, artisjokken), vis, gevogelte en kalfsvlees (Wiener schnitzel met citroen!). 

Oostenrijk: Weingut Loire van buitenaf gezien
Het architectonische wijnhuis Loimer

Droog, fris én licht
Riesling is in kwantiteit stukken kleiner dan Grüner Veltliner, maar Fred houdt van Riesling en wie zijn Rieslings proeft, snapt waarom. Het zijn fantastische wijnen, zachter dan de droge Rieslings uit Duitsland, frisser en lichter dan die uit de Elzas. Moeilijk om er één te kiezen, maar vooruit: zijn single vineyard Riesling Steinmassl (2016) is eindeloos! Hij maakt ook zalige ‘Winzersekt’, mousserende wijnen volgens de klassieke (Champagne) methode gemaakt, en sappige oranje wijnen. 

Wijnmaker Loimer ruikt aan zijn glas
Samen met Loimer proeven we een heerlijke reeks frisse wijnen
(pic by © Niklas Stadler)

Kooptip: Weingut Loimer, Grüner Veltliner, mit ACHTUNG, 2015
Een watertandend lekkere, ongefilterde grüner oranje wijn. Of te wel: wijn van witte druiven, gemaakt als een rode wijn, met verlengd schil contact. Licht van kleur, kruidig, peperig, sappig en zacht | € 34,50 | Wijnkoperij de Gouden Ton

Mit ACHTUNG: verslavend lekkere wijn en gelukkig gewoon in Nederland te koop
(pic by Niklas Stadler)

Biodynamisch Burgenland
Op 45 minuten rijden van Wenen ligt de wijnregio Burgenland. Hoewel Oostenrijk voornamelijk witte wijn produceert (zo’n 70%), komt hier veel rood vandaan. En wel van deinheemse druiven sankt laurent, blaufränkisch en zweigelt – de meest aangeplante rode druif van Oostenrijk en een kruising van de eerste twee.

een tros zweigelt druiven
Zweigelt is de meest aangeplante rode druif van Oostenrijk

Natuurwijnen
We ontmoeten Gernot Heinrich van het biodynamische Weingut Heinrich in zijn wijngaard Alter Berg op een steenworp afstand van Hongarije, waar hij alles vertelt over de bijzondere, kalkrijke bodem. Gernot ‘luistert’ naar zijn land en gelooft in zo min mogelijk interventie tijdens het wijn maken. Zo maakt hij ook briljante natuurwijnen, waarbij zijn druiven zonder enig ingrijpen hun gang mogen gaan – en met zo lang mogelijk schilcontact.

Hypermoderne kunst en oude wijnmaak tradities gaan bij Heinrich hand in hand

Kunst en amfora’s
In de kelder, met moderne kunst van REVKIN, laat hij trots zijn nieuwe amfora’s zien. Gernot: “natuurwijnen proeven en waarderen kost tijd maar zodra je gewend bent aan de nieuwe smaken, geuren en texturen wil je niet meer zonder. Ze zijn ‘bekömmlich’, goed voor je lichaam én ziel.” Verrukkelijk is zijn oranje wijn Muscat Freyheit (schudden voor gebruik!) maar ook zijn rode wijnen zijn stuk voor stuk ‘trinkanimierend’; wijnen waarbij je steeds naar een volgende slok verlangt.

Gernot Heinrich schenkt Blaufränkisch uit amfora in glas
Gernot laat ons een glas Blaufränkisch rechtstreeks uit zijn nieuwe amfora proeven

Kooptip: Heinrich, Blaufränkisch, 2016
Een fles bomvol donkerrood fruit. Kruidig, met ballen en stalgeurtje. Maar wel een stal van een elegant huppelend raspaard. Openhaard aan en genieten maar! | € 17,95 | Wijnkoperij de Gouden Ton

De wijngaarden van Steiermark
Steil en lommerrijk: de wijngaarden van Steiermark

Stijl Steiermark
Dat Oostenrijk al heel lang geweldige wijnen voortbrengt blijkt uit Romeinse manuscripten waarin wordt vermeld dat op de markt in Rome een jonge krachtige slaaf neergeteld dient te worden voor een enkele amfora wijn uit Steiermark. Dat wijn uit Steiermark nooit goedkoop kan zijn is meteen duidelijk als we na twee uur rijden aankomen in dit bosrijke gebied. Wat een steile hellingen! Alexander Sattler van Sattlerhof geeft in zijn mooiste wijngaarden tekst en uitleg. Over bodemtypes, handmatig oogsten en de selectie die per perceel verschilt. 

de bijzondere bodem van Steiermark met Alexander Sattlerhof
In de wijngaard ploegt Alexander wat grond door om de specifieke bodem toe te lichten

Sauvignon Blanc, wow!
The proof of the pudding volgt in het familiehuis, op slechts 5 kilometer van Slovenië. Alexander opent tientallen flessen (met vinolok), stuk voor stuk droge, frisse, loepzuivere en aromatische wijnen. Van top wijngaard Kranachberg maakt Sattlerhof duizelingwekkend lekkere Sauvignon Blanc, van top wijngaard Pfarrweingarten hemelbestormende Chardonnay – die ze hier overigens Morillon noemen. Indrukwekkend!

gebakken vis en een fles Sauvignon Blanc
Sauvignon van Sattlerhof met vis: mmm!

Kooptip: Sattlerhof, Kranachberg Sauvignon Blanc, 2016
De Loire-druif heeft hier z’n tweede thuis gevonden. Wat een wijn! Geconcentreerd, elegant, rijk, mineraal en een beetje rokerig. Lekker zo, de bom met sashimi | € 48 | Wijnkoperij de Gouden Ton

kaart wijnland Oostenrijk
Oostenrijkse wijnen worden in een halve cirkel tegen de Tsjechische, Slowaakse, Hongaarse en Sloveense grens geproduceerd. In het noorden ligt Niederösterreich, in het midden ligt Burgenland en in het zuiden Steiermark.

Meer wijnreis-inspiratie? Lees dan hier het verhaal over Portugal.

Meer drink, eet en reistips? Volg me gerust!