Vincent van Gogh was dol op absint, het groene drankje dat hem veelvuldig inspireerde. Maar het dreef hem ook tot waanzin en kostte hem uiteindelijk zijn oor. Maar wat is dit precies voor drankje? Waar komt het vandaan en hoe smaakt het?
Vooral heel bitter
Om met het begin te beginnen: absint is een sterke drank op basis van anijs, absint-alsem en venkel. Tijdens de destillatie worden hier nog wat andere kruiden aan toegevoegd die aan elke absint een eigen karakter geven, bijvoorbeeld koriander en kamille. Typerend is de groene kleur en de bittere, anijsachtige smaak. Vandaar dat er vroeger, middels een speciaal lepeltje, opgeloste suiker bij werd gedaan om de bitterheid een beetje te maskeren.
De groene fee
Henri Pernod begon in 1797 de eerste absintdistilleerderij, in Zwitserland, waar het alsemkruid veel groeit. Nadat hij zijn stokerij naar Frankrijk verplaatste, werd absint een geweldig succes. Vooral in artistieke kringen was de hallucinogene drank helemaal en voque. Het zou leiden tot euforie en een verhoogde sensitiviteit voor licht en kleur en het was nog lustopwekkend ook! Niet alleen Van Gogh, maar ook Toulouse-Lautrec, Gauguin, Picasso en Paul Verlaine waren er dol op. Verlaine verkeerde door absint in een vrijwel permanente staat van beneveling en bedacht de bijnaam ‘de groene fee’.
Met Rimbaud liep het niet goed af
De consumptie steeg van 672 duizend liter in 1873 naar 48 miljoen (!) liter in 1913, wat zeker ook te maken had met tegenvallende wijnoogsten, doordat de wijnranken werden geteisterd door druifluis. Hierdoor was wijn schaars en duur en was de groene fee een prima en goedkoper alternatief. Maar het was niet allemaal polonaise en halleluja: onder invloed ervan probeerde Verlaine zijn vrouw in brand te steken en vermoorde hij in 1873 een van zijn beste vrienden, de dichter Rimbaud. Hij kreeg vijf jaar gevangenisstraf.
Vincent’s linkeroor
Tien jaar later sneed Van Gogh zijn linkeroor eraf. Dit deed hij overigens enkele weken nadat hij ‘De rode wijngaard’ voltooide, een van de weinige werken die tijdens zijn leven echt werd verkocht. (Hij ruilde wel regelmatig werk met andere kunstenaars en gebruikte zijn schilderijen ook als betaalmiddel om verf en kwasten aan te schaffen).
De rode wijngaard
Vincent van Gogh was in Arles getuige van de wijnoogst. Hij schilderde De rode wijngaard op 5 november 1888 in zijn atelier. ‘O prachtige zon van de hoogzomer. Ze beukt op mijn hoofd en ik twijfel er niet aan dat het mij een beetje gek maakt,’ schreef hij toen hij klaar was aan zijn broer Theo. Maar of het de zon was die hem gek maakte…
Aangelengd met zwarte inkt
Het beroemde schilderij met het glaasje absint en de karaf water (traditioneel werden druppels water aan de absint toegevoegd) schilderde hij een jaar ervoor. Van Gogh experimenteerde in die tijd ook met andere geestverruimende middelen, als terpentine en het levensgevaarlijke vingerhoedskruid, maar absint was zijn favoriet. Hij lengde het soms aan met zwarte inkt en kopersulfaat, het eerste voor de smaak, het tweede om een mooiere groene kleur te krijgen. Daarmee werd het drankje alleen maar nog gevaarlijker, om nog maar te zwijgen over het hoge alcoholpercentage, dat kan oplopen tot wel 70 procent!
In de ban
Bovenstaand gedoe deed de reputatie van het drankje geen goed. Tegenstanders van absint stelden alles in het werk om het uit te bannen en kregen hulp uit onverwachte hoek: de Franse wijnboeren, die de concurrentie zolangzamerhand beu waren. Uiteindelijk werd absint in 1915 in Frankrijk verboden. Ook in Nederland kwam het tot een verbod. Dat werd pas in mei 2005 opgeheven.
Daredevil, jij?
Lang is gedacht dat het hallucinerende of zelfs tot waanzin drijvende effect van absint veroorzaakt werd door thujon, de werkzame stof in absint-alsem, maar inmiddels hebben onderzoekers aangetoond dat de hoeveelheden thujon in een glaasje groene fee daarvoor te klein zijn. Durf jij het aan? Je vindt de drank onder andere bij Gall&Gall. Een ruimere collectie heeft Ton Overmars, tussen de 7 en 70 euro.
Absint cocktail
Of ga voor een killer absint cocktail naar de prachtige cocktailbar van THE DUCHESS in Amsterdam. Op de cocktailkaart vind je niet alleen vergeten cocktails uit de roerige jaren twintig en dertig, maar ook een aantal puike groene varianten.
Meer inspiratie over cocktails én mocktails vind je hier.
*Cafétafel met absint, Vincent van Gogh (1853 – 1890), Parijs, februari-maart 1887. Olieverf op doek, 46.3 cm x 33.2 cm. Met dank aan Van Gogh Museum, Amsterdam
Comments are closed.